W życiu każdego człowieka przychodzi taki czas, gdy opuszcza swoje rodzinne gniazdo i rozpoczyna dorosłe życie. Zyskuje moc decydowania o sobie samym i swoim życiu. Nagle nie jest już wychowywany. Staje się dorosły i pragnie zdobywać świat. Ma przed sobą dwie drogi: jedną prostą i bardzo przyjemną, drugą – wyboistą, wymagającą, zmierzającą ostro pod górę. Którą drogę wybierze? Dużo zależy od tego, jak został wychowany, a jeszcze więcej od tego czy praktykuje samowychowanie.
Czym jest samowychowanie?
Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego definiuje samowychowanie w następujący sposób: „wychowanie samego siebie, praca nad sobą”. Samowychowanie jest zatem niczym innym jak świadomym dążeniem do bycia lepszym, do zdobywania cnót i szlachetnych postaw. Jest także dążeniem do walki z własnymi słabościami, zmiany motywacji życiowych, ulepszania swoich kompetencji i możliwości.
Powracając zatem do naszej opowieści o „dorosłych dzieciach”, samowychowanie jest wybieraniem drogi nie na skróty. Drogi, która jest trudna, wymagająca i hartująca nasz charakter. Samowychowanie jest ciągłym dążeniem do bycia lepszym niż było się wczoraj.
Samowychowanie to droga na szczyt, który wyznaczasz sobie sam – od Ciebie więc zależy jaki widok ujrzysz na końcu drogi. A więc mierz wysoko i sięgaj gdzie wzrok nie sięga!
Samowychowanie… jak zacząć?
Oto kilka wyjaśnień na temat tego, jak rozpocząć proces samowychowania i znacznie polepszyć jakość swojego życia! Wystarczy odpowiedzieć sobie na cztery pytania, o których przeczytasz niżej.
„Jaki jestem?” – poznaj samego siebie
Warto zwrócić uwagę na wspomniane już wyrażenie: „świadome dążenie do bycia lepszym”. Przysłówek „świadome” dość jasno wskazuje na to, że samowychowanie nie jest procesem samoistnym. Oznacza to, że praca nad sobą wymaga przede wszystkim dobrej znajomości samego siebie. Musimy znać swoje „ja”, aby wiedzieć co chcemy w sobie naprawiać. Pierwszym krokiem na drodze samowychowania jest zatem zadanie sobie pytania: „Jaki jestem?”. Chodzi tu przede wszystkim o uświadomienie sobie swoich mocnych i słabych cech.
„Jaki chciałbym być?” – określ swoje cele
Kiedy już wiesz jaki jesteś, jakie są Twoje mocne i słabe strony, musisz zastanowić się nad tym jaki chciałbyś być. Samowychowanie nie będzie skuteczne o ile nie będziesz znał swoich krótko- i długoterminowych celów. Odpowiedzenie sobie na dwa pytania przedstawione w pierwszych punktach pozwala namalować swoisty autoportret osobowości – obraz siebie dziś i w przyszłości.
Wypisz cechy, które chciałbyś w sobie wypracować i pracuj nad każdą oddzielnie (w jednym czasie możesz pracować nad trzema cechami jednocześnie, w przeciwnym razie proces okaże się nieskuteczny). O drodze do celu myśl nieustannie, to pomoże Ci codziennie pracować nad sobą.
Samowychowanie to nigdy niekończący się proces. Niektórym taka wieczna praca może wydawać się przygnębiającą wizją. Nie zapominajmy jednak o tym, że już sama droga do lepszego „ja” stanowi źródło spełnienia. Na naszej drodze spotkamy serię zwycięstw i porażek, a nasza reakcja na nie będzie prawdziwym sprawdzianem nas samych.
„Jaki jest mój świat?” – analizuj otoczenie
Kolejnym niezwykle ważnym krokiem na drodze samowychowania jest poznawanie cech swojego otoczenia. Należy przemienić się w obserwatora rzeczywistości społecznej. Analizujmy zachowania swoje, ale też czyny i tendencje współczesnych ludzi. Porównujmy cechy społeczeństwa z dawnych lat ze społeczeństwem obecnym.
Dzięki analizie otaczającego nas świata możemy bardziej świadomie angażować się bądź odsuwać od siebie pewne zjawiska. Na przykład: osoba, która wie z czym wiąże się konsumpcjonizm i ślepe hołdowanie trendom, stanie się bardziej świadomym konsumentem.
„Gdzie jestem?” – sprawdzaj
Kolejnym punktem na mapie samowychowania jest nieustanna ewaluacja swojego rozwoju. Wybierając drogę pracy nad sobą, musisz wciąż analizować gdzie się znajdujesz, ile już udało Ci się w sobie zmienić, a ile wciąż przed Tobą. Bądź dla siebie dobry i nie wymagaj od siebie zbyt wiele. Niech przyświeca Ci idea byciem lepszym od siebie samego z dnia wczorajszego.
Nawet jeśli wydoskonalisz się tylko w milimetrowej części drogi do celu, to i tak ruszyłeś do przodu, a to jest najważniejsze!
Bibliografia:
Nowak, M.Z. Samowychowanie do odpowiedzialności za własne życie, [w:] Samowychowanie do dojrzałej dorosłości, red. Z. M. Nowak, T. Olewicz, Opole 2015.
Zalewski, D. Sztuka samowychowania. Lublin 2019.