Now Reading
Tykocin: wyjątkowe miasto na Podlasiu

Tykocin: wyjątkowe miasto na Podlasiu

Wyjątkowa zabudowa rynku, zamek inny niż wszystkie i… bociany. Co łączy te elementy? Kto kiedykolwiek podróżował na Podlasie, ten szybko skojarzy – Tykocin! Lecz dla wielu z Was ta nazwa nie brzmi znajomo. Co to właściwie za miejsce i dlaczego warto się tam wybrać?



Tykocin – lokalizacja

Tykocin jest miastem położonym jest w województwie podlaskim, około 30 kilometrów na zachód od Białegostoku. Leży w Kotlinie Biebrzańskiej nad Narwią. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Tykocin.


Początki miasta

Początki Tykocina sięgają XI wieku, kiedy to na terenach nieopodal Białegostoku powstał gród mazowiecki. Historycy zgodnie twierdzą, że pierwsza osada uformowała się w miejscu przeprawy przez Narew w celu skrócenia szlaku handlowego z Wilna oraz leżącego na terytorium dzisiejszej Białorusi Połocka w kierunku Krakowa i Poznania. Ponieważ był to wówczas teren przygraniczny pomiędzy Mazowszem a Wielkim Księciem Litewskim, osada zyskała znaczenie strategiczne i prędko się rozwijała.


Znana nam dzisiaj nazwa Tykocin pojawiła się w źródłach historycznych około 1414 roku. Zaledwie dekadę później, w 1425 roku Tykocin uzyskał prawa miejskie z rąk księcia mazowieckiego Janusza I Starszego. Przez lata, wraz ze zmianami politycznymi, Tykocin przechodził z rąk do rąk i zmieniał właścicieli. W 1542 roku stał się własnością króla Zygmunta Augusta, zaś w 1569 roku został ponownie włączony do ziem polskich.



Żydzi w Tykocinie

Ogromny wpływ na rozwój miasta mieli Żydzi. Pierwszy osadnicy żydowscy przybyli na te ziemie w 1522 roku na zaproszenie Olbrachta Gasztołda, kanclerza wielkiego litewskiego, któremu zależało na ożywieniu handlu. Wierzył on, że osiągnie swój cel właśnie z pomocą żydowskich kupców. Z rąk Stefana Batorego otrzymali oni prawo osadnictwa. W 1642 roku na miejscu starej bożnicy wzniesiono synagogę, która zachowała się do dzisiaj i stanowi jeden z najważniejszych zabytków Tykocina.

Społeczność żydowska wniosła bardzo wiele w rozwój miasta. Żydzi swoją pracowitością i umiejętnościami sprawili, że znacznie rozwinął się handel oraz rzemiosło. W 1800 roku mieszkańcy pochodzenia żydowskiego stanowili ok. 70% ludności Tykocina.



Tykocin – zamek

Każdy, kto miał okazję przejeżdżać przez Tykocin, od razu zwrócił uwagę na znajdujący się przy głównej drodze ceglany zamek. Owa droga jest brukowana, co zmusza kierowców do zmniejszania prędkości i zachęca do rozglądania się. A jest na co patrzeć!


Zamek w Tykocinie jest położony na prawym brzegu Narwi. Pierwotnie na tym miejscu stała drewniana warownia, którą wzniósł prawdopodobnie Jan Gasztołd. Jego potomkowie zarządzali ziemią wraz ze stojącymi na niej zabudowaniami aż do 1542 roku, kiedy to ród Gasztołdów wymarł, zaś teren wszedł do majątku prywatnego Zygmunta I Starego, a następnie jego syna, Zygmunta II Augusta.


tykocin
Zygmunt II August

Znacząca rozbudowa zamku nastąpiła właśnie za panowania króla Zygmunta II Augusta, który uczynił go swoją rezydencją zawierającą arsenał konny, skarbiec i bibliotekę. On też, właśnie na zamku w Tykocinie, ustanowił pierwsze i najważniejsze oznaczenie państwowe – Order Orła Białego.

Co ciekawe, gdy ostatni z dynastii Jagiellonów zmarł w 1572 roku w pobliskim Knyszynie, jego ciało przewieziono do zamku w Tykocinie. Tam miało czekać na wybór nowego króla i wyznaczenie daty pogrzebu. I czekało… ponad rok.


Zamek w Tykocinie podczas Potopu szwedzkiego

W 1655 roku, podczas potopu szwedzkiego, kiedy zamek oblegały wojska konfederacji tyszowieckiej, zmarł tam Janusz Radziwiłł, prawdopodobnie w wyniku otrucia. W 1659 roku król Jan Kazimierz postanowił uhonorować zasługi poniesione przez Stefana Czarnieckiego podczas Potopu szwedzkiego i nadał mu starostwo tykocińskie. Dzięki temu, Czarniecki mógł w 1661 roku stał się pełnoprawnym właścicielem zamku. Następnie, w wyniku małżeństwa córki Czarnieckiego, Aleksandry Katarzyny, przeszedł w ręce marszałka Jana Klemensa Branickiego


Rozbiórka i rekonstrukcja zamku

W 1750 roku na zlecenie hetmana Jana Klemensa Branickiego, rozpoczęto rozbiórkę zamku. Pozyskany w ten sposób budulec przeznaczono na… budowę nowych domów w okolicy. Nie zostało wiele. Pozostałości po zamku w Tykocinie były w 1915 roku wykorzystywane przez niemieckich żołnierzy, którzy budowali drogę do pobliskiego Knyszyna.


tykocin

Pierwsza próba rekonstrukcji zamku rozpoczęła się w 1961 roku – pierwszy etap zakładał usunięcie ziemi z dziedzińca, co ostatecznie uniemożliwiło przeprowadzenie badań archeologicznych. Jednak budowa obiektu na wzór dawnego zamku króla Zygmunta Augusta rozpoczęła się dopiero w latach 90. XX wieku, kiedy te tereny kupił białostocki przedsiębiorca Jacek Nazarko. To za sprawą jego starań dzisiaj zamek prezentuje się tak okazale.

Czytaj więcej: Pałac Kamieniec: wyjątkowe miejsce z duszą


tykocin

Zamek w Tykocinie dzisiaj

Mimo tego, że zamek jest własnością prywatną, został udostępniony dla zwiedzających. Jednak muzeum zamku oraz okolicy to niejedyne, czego możemy doświadczyć na zamku w Tykocinie. Znajdują się tam również restauracja, pokoje gościnne oraz sala Szklana, w której można zorganizować przyjęcie weselne. Zamek jest także miejscem wielu cyklicznych spotkań kulturalnych, kulinarnych i rekonstrukcyjnych.


Tykocin – Kościół Trójcy Przenajświętszej

Kolejny niezwykle charakterystyczny i warty uwagi obiekt w Tykocinie. Został zbudowany w I połowie XVIII wieku z fundacji hetmana Jana Klemensa Branickiego. Stanowi wschodnią ścianę rynku w Tykocinie, zachwycając swoją oryginalną późnobarokową architekturą. Szczególnie w oczy rzucają się dwie wieże połączone z korpusem kościoła łukami i arkadami w kształcie półkolistych skrzydeł.


tykocin

Pentowo – Europejska Wieś Bociania

Nieopodal Tykocina znajduje się absolutnie unikatowe miejsce na mapie Polski – Europejska Wieś Bociana. Całe Podlasie słynie z bocianów, jednak to właśnie w Pentowie można ich spotkać najwięcej – nawet 100 w jednym miejscu! A skąd się tam wzięły? W 1991 roku przez okolicę przeszedł huragan, pozostawiając wiele połamanych drzew. Stały się one idealnym miejscem dla bocianów, które zaczęły budować na nich gniazda. Kiedy zaczęło brakować wolnych drzew, bociany przeniosły się na słupy oraz dachy budynków, ciągle zwiększając swoją populację.

Bociany urzędują w Pentowie od maja do sierpnia i nie brakuje wówczas ornitologów-amatorów, którzy z całej Polski przyjeżdżają, by obejrzeć to niezwykle miejsce. Również przy samym zamku w Tykocinie bociany utworzyły sobie gniazda – można je podziwiać z zamkowej wieży lub przez Internet, dzięki transmisji na żywo dostępnej właśnie w tych miesiącach.



Tykocin – atrakcje

Jeśli zwiedzicie już zamek, kościół, synagogę oraz rynek i nadal będziecie spragnieni wrażeń, koniecznie sprawdźcie, co oferuje pobliski Narwiański Park Narodowy. Jak sama nazwa wskazuje, teren parku skupia się wokół Narwi, która jest rzeką wielokorytową. Rozlewa się więc na dużym obszarze, tworząc malownicze krajobrazy. Można je podziwiać z licznych wież widokowych.


Narew

Bez wątpienia Tykocin jest wyjątkowym miejscem na mapie Polski. Może być destynacją zarówno na krótszy, jak i dłuższy weekend. Z Warszawy to niecałe dwie godziny drogi! Warto zainteresować się miastem, które jest bardzo ciekawe, a przy tym nie widnieje na szczycie najpopularniejszych polskich miejsc do odwiedzenia.

View Comments (0)

Leave a Reply

© 2019 Enfemine. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Regulamin i polityka prywatności Kontakt

Scroll To Top